(انٽرنيشنل ڊيسڪ )
چين طرفان پهريون ڀيرو اعتراف ڪيو ويو آهي ته گذريل سال جون ۾ ڀارتي فوج سان ٿيندڙ ڇڪتاڻ ۾ انهن جا چار فوجي به مارجي ويا هئا. چيني سرڪاري ميڊيا طرفان جاري ڪيل بيان ۾ ڄاڻايو ويو آهي ته ڀارتي فوجي چيني سرحد ۾ داخل ٿيا، جنهن سان ويڙهه ۾ چار چيني فوجي مارجي ويا هئا. ياد رهي ته هن ويڙهه ۾ ڀارت جا 20 کان وڌيڪ فوجي مارجي ويا هئا، پر چين اهڙي ڪنهن به قسم جي نقصان جي ان وقت تصديق نه ڪئي هئي. ان سلسلي ۾ اهو به واضح هجي ته هن ويڙهه ۾ هي پهريون موقعو آهي، جڏهن ٻئي ملڪ 45 سالن ۾ آمهون سامهون آيا هجن. هن معاملي ۾ دلچسپ ڳالهه اها به آهي ته لائن آف ايڪچوئل ڪنٽرول ڊي مليٽرائزڊ زون آهي، جنهن ۾ هٿيارن جو استعمال منع آهي، تنهن ڪري هن ويڙهه ۾ ڏنڍن، ڀترن ۽ هٿن جو استعمال ڪيو ويو. مارجي ويل فوجين جي تفصيل ڏيندي چيني ميڊيا طرفان چيو ويو آهي ته “چين هونگ جن، چين زانگرونگ، زاو سيووان، ۽ وانگ زووان مارجي ويل فوجين ۾ شامل آهن ۽ انهن جي خدمت عيوض انهن کي موت کان پوءِ فوجي اعزازن سان نوازيو ويو. هڪ ٻئي فوجي بابت پڻ ٻڌايو ويو آهي، جنهن کي هن ويڙهه ۾ شديد نقصان رسيو ۽ شديد زخمي ٿي پيو.ياد رهي ته ڀارت ۽ چين وچ ۾ سرحدي تڪرار ڪيترن ئي صدين کان هلندو آيو آهي، جنهن جو بنيادي سبب هماليا جي جبلن ۾ 3400 ڪلوميٽر ڊگهو علائقو آهي، جنهن جي ڪا واضح سرحد بندي نه ٿيل آهي ۽ ٻئي ملڪ هڪ ٻئي سان سرحدي معاملي تي تڪرار ڪندي نظر ايندا آهن. نه رڳو اهو پر هن خطي ۾ ڍنڍون، نديون، ۽ برفيلا گليشئرز پڻ آهن، جنهن سان سرحد جو تعين ويتر مشڪل بڻجي وڃي ٿو. هن سڄي علائقي کي انهن سڄي سبب ڪري لائن آف ايڪچوئل ڪنٽرول جي نالي سان سڏيو وڃي ٿو. چيني فوج گلوان وادي جي جهڙپن ۾ فوجين جي مارجي وڃڻ جي ڳالهه اهڙي وقت ۾ ڪئي آهي، جڏهن پينگونگ ڍنڍ تي ٻنهي وچ ۾ هڪ ڀيرو ٻيهر ڇڪتاڻ ۽ تڪرار واري صورتحال سامهون آئي آهي. هن نئين صورتحال کي منهن ڏيڻ لاءِ ٻنهي ملڪن طرفان اهو طئي ڪيو ويو آهي ته هُو “ڏس انگيج” يعني ويڙهه نه ڪرڻ واري معاهدي تي عمل ڪندا ۽ پنهنجون فوجون واپس گهرائيندا.مجموعي طور تي جيڪڏهن هن علائقي جي اهميت کي ڏسجي ته هي سڄو علائقو چين ۾ شنجيانگ ۽ ڀارت ۾ لداخ تائين پکڙيل آهي نه رڳو اهو پر هي علائقو پاڪستاني سرحد سان پڻ لاڳاپيل آهي. هن سڄي منظر ۾ ان جي اسٽريٽجگ اهميت تمام گهڻي ٿي وڃي ٿي ۽ ٻئي ملڪ هن تي بهتر پوزيشن حاصل ڪري اسٽريٽجڪ طور تي خطي ۾ وڌيڪ مستحڪم ٿيڻ جي ڪوشش ڪري رهيا آهن.
بي بي سي اردو جي ٿورن سان
