سنڌ جي بنڊاڙ ٻيٽ بابت نئين سائنسي تحقيق سامهون اچي وئي آهي

سنڌ جي بنڊاڙ ٻيٽ بابت نئين سائنسي تحقيق سامهون اچي وئي آهي. ڪراچي يونيورسٽي جي انسٽيٽوٽ آف ميرين سائنس جي پروفيسر ڊاڪٽر شعيب ڪياني جي سربراهي ۾ 4 گروپن تي ٻڌل 15 ماهرن تحقيق ۾ حصو ورتو. تحقيق ۾ چيو ويو آهي ته بنڊاڙ ٻيٽ تي ڪابه اڏاوت ڪئي وئي ته اها خطري جو شڪار ٿي سگهي ٿي. ماهرن موجب ٻيٽ وارياسا ۽ ڌٻڻ وارا آهن، بنداڙ ٻيٽ جي ساخت تمام سنهي واريءَ جي ذرن تي ٻڌل آهي، جنهن کي سمنڊ جون لهرون سولائيءَ سان هڪ کان ٻئي هنڌ منتقل ڪري سگهن ٿيون. ماهرن موجب ٻيٽ کليل سمنڊ کي سڌو منهن ڏئي رهيا آهن، سڄي دنيا ۾ سمنڊ جي سطح ۾ اضافو رڪارڊ ڪيو پيو وڃي، ڪراچي جي سمنڊ جي سطح به وڌي پئي جنهنڪري سمنڊ ٻيٽن کي کائيندو پيو وڃي. ماهرن جو چوڻ آهي ته بنڊاڙ ٻيٽ هڪ بيريئر ٻيٽ آهي، جيڪو هزارين سالن ۾ مٽيءَ جا ذرا گڏ ٿيڻ سبب ٺهيو آهي، اِن جي جاگرافيا لاڳيتو تبديل ٿيندي رهي ٿي ۽ ان جا بنياد مضبوط ناهن، جيڪڏهن سمنڊ جي سطح ۾ اضافو ٿيو ته ٻيٽ پاڻيءَ هيٺ اچي سگهي ٿو. ماهرن موجب ٻيٽن تي واقع تمر جا ٻيلا سمنڊ آڏو حفاظتي ڀت جو ڪم ڪن پيا، بنداڙ ۽ ان جي ڀروارن ٻيٽن تي موجود تمر جا وڻ ڪراچيءَ جي سمنڊ کي طوفان جي اثرن کان بچائن ٿا، جنهن سبب سامونڊي طوفان سبب ٿيندڙ نقصان 90 سيڪڙو گهٽ ٿي وڃن ٿا، تمر جا وڻ نه رڳو سامونڊي طوفان جا نقصان گهٽائن ٿا پر جهينگي، ڪيڪڙي، مڇين ۽ پکين لاءَ توليدي، افزائش، خوراڪ ۽ پناهگاهه طور ڪم اچن ٿا. ماهرن جو چوڻ آهي ته تمر جي ٻيلن جا فائدا ڏسجن ته ان سان پاڪستان کي ساليانا 45 ڏهائي هڪ ارب رپين جو منافعو ٿئي ٿو. ماهرن موجب تحقيق دوران خبر پئي ته ٻيٽن تي 24 قسمن جا ٻوٽا ۽ گاهه پوکيل آهن، جڏهن ته اتي پکين جا 30 نسل ڏٺا ويا، جن مان 15 کان 17 پکي ته هجرت ڪري اچن ٿا. ماهرن جو چوڻ آهي ته ٻيٽ مهاڻن لاءِ به وڏي اهميت رکي ٿو، ٻيٽن تي اڏاوت سان کين به نقصان ٿيندو ۽ مڇيءَ جي شڪار لاءِ کين وڌيڪ سفر طئه ڪرڻو پوندو ۽ سندن خرچ به وڌيڪ ٿيندو. ماهرن سفارش ڪئي آهي ته ٻيٽن کي ماحولياتي سياحت لاءِ وقف ڪيو وڃي.

وڌيڪ پڙهو…